de varkentjes van ward en wikke

er waren er meer, maar ik zag er maar twee toen ik in oktober ging kijken bij de varkens van ward en wikke aan de galecopperzoom. een mooi stukje land, weelderig begroeid, en daar struinden ze vrolijk rond. toen nog wel, want inmiddels  heeft de slager zich over de brave dieren ontfermd.

ik wens u goede dagen en volgend jaar (dat is nog toekomst) treffen we elkaar weer.

de varkentjes van ward en wikke

er werd geboerd op dit stuk grond

met varkens, goed verzorgd, gezond

best lieve dieren, van die dikke

een varkensglimlach op de snuit

het zag er haast idyllisch uit,

die varkentjes van ward en wikke

nu zijn ze uit elkaar gehakt,

in mooie porties ingepakt

dat hoort erbij, da’s even schrikken

want niets bestaat hier voor altijd

besef: hoe goed het ook gedijt,

aan ’t eind is ’t altijd even slikken

© ton de gruijter 

de drukkende stilte

hebben we net een paar mooie parkeergarages in het centrum, blijken er scheuren te komen in pilaren en wand, althans, zo wordt gemeld. wellicht is er iets met grondwater of bodemgesteldheid? niemand zoekt het in wat er boven de garages zit. het stadshuis, zou het dan toch…?

de drukkende stilte

het stiltecentrum, nog maar kort

gelee geopend, doet het goed

zo goed, dat d’ winkel groter moet

en heel de vloer nu stiller wordt

geen lunchroom meer of fairtrade-shop,

maar rust op de begane grond

want stilte –weet u- is gezond

daar kan geen reuring tegenop

toch hoort men af en toe geluid

dan kreunt heel diep een steunpilaar

de stilte drukt hier soms te zwaar

men zoekt dit tot de bodem uit!

© ton de gruijter

het gilde

het zal geïnteresseerden niet zijn ontgaan dat sinds 3 december het bier ‘zevenstar’ naar recept van een nieuwegeins brouwer beschikbaar is. mooi op tijd, zo voor de feestdagen. het was het resultaat van een wedstrijd. een nog leuker resultaat is dat de deelnemers besloten hebben een nieuwegeins brouwersgilde op te richten. zo leidt het ene initiatief tot het volgende. leven in de brouwerij, dat is het. maar met mate, dat weet u.

het gilde

ach, blond is leuk maar niet genoeg

er valt nog heel veel meer te brouwen

door hen die van het goedje houden

voor thuisgebruik of in de kroeg

de ‘zevenstar’ zit in de fles

maar kan wellicht ook bruin of triple

dus draait men aan ventiel en nippel

en leert men van elkanders les

dat zijn de vaklui, met gevoel

voor ’t natte goud, nu in een gilde

omdat ze samen verder wilden,

de kracht gebundeld voor hun doel:

een fraai wit schuim, een zachte kop

als kroon op de diverse smaken

die uw papillen fijntjes raken

zodat u zegt ‘daar drink ik op’

© ton de gruijter 

dat is mesjokke!

in het voormalig postdistributiecentrum aan de drenthehaven geurt het naar cacao, bonen en het vervolgproduct in verschillende stadia van bewerking. net in de tijd dat wereldwijd een tekort aan cacao wordt voorspeld strijken drie jonge ondernemers neer in nieuwegein om een kwaliteitschocolade te fabriceren. fabriceren, want naast het doorhandelen van merken uit het buitenland komt in december het eigen merk ‘mesjokke’ op de markt. bevlogenheid, dat is het eerste wat ik proef tijdens de kennismaking. wilt u ook kennismaken? van 10 tot eind december zijn ze te vinden in de zakkendragersteeg 8 te utrecht. ik wens de drie smaakmakers een goede bedrijfsvoering in nieuwegein.

dat is mesjokke!

ik kan hier nieuwe termen leren,

ik zie een cracker, melangeur,

een winnower, voorbij de deur

staat een machien te tempereren

hier groeit iets moois uit vreemde bonen

als heel ’t proces hier netjes lukt

ontstaat een smakelijk product,

met leuk effect op de hormonen

dit driemanschap is onverschrokken

en mikt op hoge kwaliteit

het onderscheid, juist in de tijd

dat schaarste dreigt; da’s pas mesjokke!

© ton de gruijter

een aantrekkelijke stad

beweging en tegenbeweging. de vvd-fractievoorzitter pleit voor een aantrekkelijk(er) nieuwegein. tegelijkertijd wordt een visie op cultuur in nieuwegein in opdracht van de gemeente in samenspraak met veel betrokkenen uitgewerkt. én, dat wist u al, we leven in zuinige tijden. voelt als zonnebaden in de regen. een uitdaging. wat zou de stad er zelf van vinden?

een aantrekkelijke stad

onwennig keek zij naar de velden die zij

bebouwen zou, zwetend en zeer

met daken en bedden en straten er bij

een asfalten lint voor verkeer

zo kreeg zij het eelt op de hand en het stof

bedekte haar haar en haar huid

een groeistad werd zij, groeiend zonder veel lof

maar daar was zij ook niet op uit

zij timmerde wijken, een ‘thuis’ uit de grond

voldeed aan behoeften, de vraag

geen tijd voor wat opsmuk of kleur op de mond

al zou zij wellicht ook eens graag …

zo zag men haar lang, als de zwoegende stad

men keek op haar neer, ’t was te vlak

en niemand zag wat in haar binnenste zat,

’t geheim wat nog diep in haar stak

zo koppelt zij hier nieuwe buurten met oud

zij toont hoe historie verbindt

een stad waar de één van de andere houdt,

een stad voor de ouder, het kind

zij is nu gewend aan haar naam, ‘nieuwegein’

inmiddels ook uitgerust, fier

op hoe ze na ’t bouwen een rustpunt kan zijn

en wat zij te bieden heeft hier

© ton de gruijter 

ons genoegen

toneelvereniging ‘ons genoegen’ moet na 90 jaar met spijt haar activiteiten staken. ondanks de inzet, het vele plezier en dankbaar publiek is er in de huidige tijd onvoldoende aanwas van nieuwe leden, te weinig beschikbaarheid voor bestuursfuncties. en dan droogt de subsidie ook nog eens op. hoe anders was het toen de vorige burgemeester lintjes en een erepenning mocht uitreiken. een mooie foto van de internetsite van de vereniging toont een beeld met bier en bloemen. de laatste voorstelling (op 21, 22 en 23 november) heet ook ‘niets meer aan doen, bier en bloemen’. ik wens ze volle zalen.

ons genoegen

nu wacht nog één keer het gordijn

’t publiek maakt even nog rumoer

maar dan staan zíj weer op de vloer

de laatste keer, en dat doet pijn

na zo veel jaren zalen vol,

het repeteren met elkaar

het houdt nu op, wat voelt het raar

om straks te leven zonder rol

wat bloemen nog, wellicht een glas

dan lacht men door de tranen heen

een kus, een hand, men gaat uiteen,

zegt dat het een genoegen was

© ton de gruijter

the walk of fame

weet u het nog? tijdens de nieuwjaarsreceptie werden vier jonge mensen in het zonnetje gezet vanwege hun inzet voor nieuwegein. de onderscheiding ‘de doorslag’ zou worden gevolgd door een naamtegel in het trottoir langs de doorslag. en zo gebeurde het. in een prettige sfeer met burgemeester, een rapper, ballonnen en het nodige publiek werden de eerste tegels onthuld. nieuwe voordrachten voor deze onderscheiding kunt u tot 1 december 2014 aanleveren via e.leurs@nieuwegein.nl. laten we straks stoepen te kort komen!

the walk of fame

jouw naam in het trottoir geschreven

betekent dat je waarde had,

dat jij, door wat je deed de stad

iets positiefs hebt meegegeven

zo laat men hier waardering blijken,

een mooi signaal aan elk jong mens

ik lees nu in de stoep de wens

‘laat hier nog vele namen prijken

en laat langs doorslag, lek en ijssel,

kanaal en ach, door heel de stad

te zien zijn wie ’t verdiende dat

geschreven werd in het plaveisel’

© ton de gruijter

het vangen van de zon

bent u na het verzetten van de klok al gewend aan de wintertijd? de dagen zijn kort en worden nog korter. het wordt wat moeilijker om van de zon te genieten. dat schoot door mijn hoofd toen ik bij de ingang van het antonius ziekenhuis stond en naar het beeld ‘circle of life’  (gemaakt door jits bakker) keek.

het vangen van de zon

de tijden worden guur en koud

met lange nachten, korte dagen

straks kan de lucht weer adem dragen,

net als de geur van haard en hout

het lijkt; het wordt veel eerder laat

alsof er krimp zit in de uren

men zoekt beschutting achter muren

en langzaam wordt het stil op straat

en af en toe schijnt nog de zon

de frisse mens kan zo verlangen

haar stralen en haar licht te vangen

opdat haar jaartij herbegon

© ton de gruijter

oud nieuwegein: de dierenweide

het is guur herfstweer. ga ik ook eens kijken bij een dierenweide. gesloten. niks te beleven op wat gansachtigen na. een beter moment kon ik niet kiezen, want de dierenweiden komen in zwaar weer. de gemeente moet bezuinigen en overweegt geld voor de weiden te schrappen. weerloze weiden, stemloze dieren, onmondige kinderen. het is wel snijden in wat zachtaardig is. ik neem u mee naar de nabije toekomst.

oud nieuwegein: de dierenweide

er was veel kost en weinig baat

het stadsbestuur moest zuinig zijn

en wist wel; ‘elke keus doet pijn,

maar het is echt niet te vermijden’

vergrootglas, kaasschaaf, ’t was paraat

om iets te vinden, groot of klein

het moest, het moest, in nieuwegein

vroeg de begroting om te snijden

‘gevonden’ riep men opgelucht

de stad zei: ‘wat is de kerntaak?

niet alles hoort tot onze zaak’

dat lot trof dus de dierenweiden

protest hielp niets, en na ’t gezucht

verdween ’t geblaat en lief gekwaak

zo kwamen vijf terreinen braak

en wie zag hier een kind dat schreide?

© ton de gruijter 

wereldwinkel nieuwegein

u zult mij niet snel betrappen op het maken van reclame. een enkele keer echter vind ik het wel gepast om een winkel te noemen. dat vind ik bijvoorbeeld van de wereldwinkel, net verhuisd naar een nieuw pand op de markt. ik ben maar snel een foto gaan maken vóór de opening, want enige drukte mag, nu de winkel goed in de loop ligt, wel worden verwacht. u weet het toch? door de zuiver vastgestelde prijzen krijgen de makers van de producten betere kansen. dat is fairtrade.

wereldwinkel nieuwegein

de spullen uit de verste landen,

ze wachten kleurrijk uitgestald

totdat uw oog er plots op valt,

tot u het opneemt in uw handen

u hoeft niet per se zelf te reizen,

producten uit elk werelddeel,

van kookboek, schaaltje tot juweel,

voor eerlijk vastgestelde prijzen

ik hoop dat u massaal hier winkelt

en u iets aanschaft, met plezier,

dat door uw aankoop niet slechts hier,

maar elders ook de kassa rinkelt

© ton de gruijter 

aan zo'n paard trekt men niet

op de parelduiker ligt vlak voor basisschool ‘de trompetvogel’ een paard op de grond. gemaakt door gabriël sterk, niet de eerste de beste. beweerd wordt, dat in de school nog een dartel veulen aanwezig is. zo ziet u maar weer, wie een school bezoekt, ziet meer.

hoewel de titel ‘rollend paard en veulen’ is, gebeurt er niets. het paard rolt geen seconde. de naam van de basisschool doet het ergste vermoeden.

aan zo’n paard trekt men niet

ze ligt al jaren op de rug

een been omhoog, stil op de stenen

ze kon vast niet meer zo goed t’rug

en nu lijkt al haar kracht verdwenen

men zegt: ‘vlakbij, iets verderop,

daar vindt men nog haar blije veulen’

maar dan haalt men de schouders op:

‘die zullen samen niet meer speulen’

dit paard komt niet meer op de been

zij ’s ooit van schrik hier omgekletterd

een plotse angst ging door haar heen

omdat zo’n vogel hier trompettert

dus, liggen blijft ze, da ’s haar lot

want niemand durft aan haar te trekken

-beducht –‘straks gaat er iets kapot

en scheurt een been los van het bekken’

© ton de gruijter 

bruggen

enige tijd geleden mocht ik deelnemen aan een wedstrijd ‘stadsgedichten’. nee, ik ben geen eerste, tweede of derde geworden, maar de tekst werd wel opgenomen in een speciale bundel en hoorde dus, mag ik zeggen, tot de betere inzendingen. ik deel hem graag met u. kern bij het stukjes schrijven over nieuwegein is, dat ik steeds probeer anders naar de stad te kijken.

dat kan al bij het zien van de stadsplattegrond.

bruggen

zo tussen water ingeklemd

en druk bereden wegendek,

daar ligt mijn stad, mijn straat, mijn plek

waar oude polders zijn getemd

’t is goed dat men haar bruggen gaf,

dat garandeert de eenheid hier

nu glijdt geen wijk in de rivier

door zwaartekracht van ’t centrum af

ze lijkt zo weerloos, nu zij plat

is uitgestrekt, zich aan de wand

met vier punaises door de rand

volledig toont, daar hangt mijn stad

’t is goed dat hier de bruggen zijn

want zelfs wanneer het water wast

blijkt alles aard- en nagelvast

en wijkt geen wijk in nieuwegein

© ton de gruijter 

van vroeger en toen

wie van mijn leeftijd is herinnert zich nog de oude toonbanken, waar een kinderhoofd net overheen kon kijken om de kleurenpracht van een kruidenierswinkel te zien. en dan de geuren! het was de tijd van korte broeken en de wastobbe in het weekend. het was de tijd van lopen naar school, waar in de hoek een kachel hard werkte om het lokaal te verwarmen en waar het op kwade dagen lang kon ruiken naar kleding die in de regen nat was geworden. dat alles is (weer) te beleven in het leuke museum ‘van vroeger en toen’, gevestigd aan de prof. dr. ornsteinlaan 11. kijkt u eens op de site (www.van-vroeger-en-toen.nl) voor meer informatie, het is leuk.

van vroeger en toen

een bel verklapt het bij de deur,

een klant op zoek naar grutterswaar

komt hier een boodschap halen, maar

geniet eerst even van de geur

het warrelt in de lucht, want thee

en koffie, zeep en snoep, tabak,

het wacht hier kleurig in een vak

tot iemand zegt ‘geef dat maar mee’

dan komt de schep, de weegschaal geeft

gewichtig aan wat ’t kosten gaat,

hoeveel straks op de kassa staat

’t is net of vroeger hier nog leeft

zo knap als wij ’t vandaag ook doen,

als ik zo’n winkel zie, zo’n klas

zo ingericht als ’t vroeger was,

dan denk ik graag terug aan toen

© ton de gruijter

frederick hooper

op 26 september is het zeventig jaar geleden dat frederick hooper, korporaal in het britse leger, sneuvelde tijdens operatie ‘market garden’. zijn lichaam spoelde aan in vreeswijk, waar hij werd begraven. de grafsteen geeft weinig informatie: naam, nummer, datum overlijden en wat dichtregels. het graf is geadopteerd door de willem alexanderschool, een mooie respectvolle stap, die volledig past in het streven nooit te vergeten wat zich in de oorlog heeft afgespeeld. en zo is frederick hooper symbool voor zo veel gesneuvelden.

frederick hooper

een kort fragment uit een gedicht,

een naam, een rang, in steen geschreven

waaronder hij na ’t korte leven

al zo veel jaar in stilte ligt

hier blijft hij nu voor altijd jong,

beroofd van al zijn lange dagen

toen hij, door valschermstof gedragen,

naar zijn te vroege einde sprong

wat was het waard, hoe droeg het bij?

’t was dankzij dit soort jonge mannen

dat hier het kwaad werd uitgebannen,

zo kwamen hier de landen vrij

een naam, een rang; gedachtenis

opdat wij altijd blijven weten

wij mogen immers nooit vergeten

zo leert ons de geschiedenis

© ton de gruijter

de keerzij

langs de snelweg a2 staat op ons grondgebied een grote reclamemast. u kent dat wel, zo’n ding met fraaie beloften. aan de achterkant ziet het er heel anders uit, een raamwerk vol met niks. dat doet me denken aan nogal wat etalages in het centrum. met koddige affiches wordt gesuggereerd dat het bruist. wie het positief ziet kan zeggen dat we in ieder geval ruimte hebben.

de keerzij

het fleurig straatbeeld lokt mij aan

een winkelruit met kekke kleuren

er lijkt van alles te gebeuren

daar moet ik maar eens binnen gaan

ik zie gezichten, vrolijkheid

en fraai gemaakte handelswaren

maar geen –dat kan ik niet verklaren-

verkoper of activiteit

het zet mij op ’t verkeerde been

’t is niks, ’t is ruimte tussen muren

het liet zich hier nog niet verhuren

hier hoeven nog geen klanten heen

da’s kwaaie handel, ‘vleesch noch visch’,

een plakplaat, poster, ’t is trucage

’t verheelt een lege etalage

waarachter slechts de keerzij is

© ton de gruijter

pieremachocheltocht

de foto is door de activiteitengroep vreeswijk ter beschikking gesteld.

het zijn weer drukke tijden in vreeswijk met de septemberdagen. activiteiten die we kennen én activiteiten die weer terugkeren, zoals de in 2010 voor het laatst gehouden pieremachocheltocht. alleen al door de naam verdient zo’n activiteit uw aandacht. in zelfgemaakte vaartuigen bedwingt jong en oud het water bij de oude sluis. er wordt al tijden flink getimmerd, gezaagd en samengesteld. bent u in de buurt zaterdag? mis het dan niet.

pieremachocheltocht

er gaan nog spijkers in het hout,

de touwen spannen strak, zo strak

een vaartuig bouwen is een vak

het drijft alleen maar zonder fout

nog even, ach, nu vliegt de tijd

een schroef er in en verf er op

bedwingen van het ruime sop

doet men het best goed voorbereid

en zaterdag, dat is al vlug

dan wordt het water opgezocht,

is hier de pier’machocheltocht

kort weggeweest, maar nu weer t’rug

© ton de gruijter 

't poortje aan de oude sluis

ook voor mij heeft het jaren geduurd voordat ik eens goed naar ’t poortje in vreeswijk keek. de jachtige mens ziet te veel over het hoofd. een leuke plek, dat is zeker. men zal hier maar als kind gespeeld kunnen hebben. wat mij erg opviel was het mooie kijkje vanaf het frederiksoord. zoiets zet je bij een buitenlandse vakantie op de foto, hier loop je er zo maar langs zonder goed te kijken.

’t poortje aan de oude sluis

het zonlicht knipoogt door het poortje

een fraaie boog in oude steen

men kan er langs, gewoon doorheen,

het pittoreske onderdoortje

het poortje heeft twee achterkanten

aan beide zijden wel een sluis

maar hier een straat en daar een huis,

een gevel, vol begroeid met planten

men zou hier voor naar vreemde streken

maar ‘oude sluis’ en ‘fred’riksoord’

omarmen hier zo’n mooie poort

heeft u het wel eens goed bekeken?

© ton de gruijter 

rondje langs de wallen

net als de hoofdstad hebben wij ook ‘wallen’. de straatnamen in merwestein eindigen op ‘wal’. van het bruisend stadshart even naar de wallen. kan ook hier. er is wel een verschil. het vertier hier bestaat uit sport en zwemmen, er is een trimstraat en langs de zavelwal ligt een groenstrook met een kunstwerk, ‘water en vuur’, van nicolas dings. van bovenaf gezien is het een cirkel, een rondje.

rondje langs de wallen

er liggen vormen op het blad

symbool van forten en natuur

de naam zegt water tegen vuur,

het speelveld voor de nieuwe stad

het stelt een vraag naar de balans

hoe ’t één en ’t ander samen gaat

het één het ander ruimte laat

het gunnen van gelijke kans

wie leest de boodschap op dit blad

te veel te laat is straks te duur

wat water is het, maar ook vuur

ach, wees voorzichtig, nieuwe stad

© ton de gruijter 

passantenhaven nieuwegein

de passantenhaven van nieuwegein is ontegenzeggelijk mooi. het is niet alleen de fraaie verzameling van jachten, maar ook hoe een en ander met de omringende bebouwing samenvalt is plezierig om naar te kijken. de haven wordt beheerd door vrijwilligers, en goed, alles ziet er zeer verzorgd uit. grappig detail is dat de site van de haven onder het kopje ‘locatie’ een deelplattegrond presenteert die aan de bovenzijde begint met ‘weg van de binnenvaart’. dat is meer dan een straatnaam, het is een aansporing even het anker te laten zakken.

passantenhaven nieuwegein

wanneer de natte recreanten

het droge land op willen gaan,

dan biedt de haven voor passanten

een prachtplek op de wierselaan

hier neemt men pauze van het varen

daar gaat een tros, een rake worp!

zo’n boot, zo’n sloep komt tot bedaren

zo ook de schipper in het dorp

want oude straten en terrassen,

men zag ze al bij ‘t ‘land in zicht!’

ze lokken meer nog dan de plassen

zodat het vol passanten ligt

© ton de gruijter 

lucht in een lijst

het heeft geen naam, de staalplastiek van erich reusch. voorheen stond het bij de ingang van cityplaza, nu op de rotonde iets verderop. kunst verplaatsen heeft een risico. ik ga er van uit, dat een werk ontworpen is voor een toegewezen plek. gelukkig heeft dit werk iets luchtigs, en geeft het een aardig beeld van wat voorwaardelijk is voor een creatief vermogen.

lucht in een lijst

of het de hemel toont of lucht

dat weet ik niet, want niets bewijst

wat anders door de rode lijst

dan slechts ’t geluid van windkracht zucht

en zelfs dat soms niet, dan ontbreekt

het waaien, enkel kleur, de tint

die men in ’t rode venster vindt

is wat tot de verbeelding spreekt

is dat het? ruimte in het brein,

maar wel omkaderd, geeft dat aan

hoe kunstig ’t zijn kan in ’t bestaan?

een mooie boodschap zou dat zijn

© ton de gruijter 

het komt uit de verf

mijn fiets kocht ik in het jaar 2000 en ik gebruik hem veel. ik ben zuinig op de spullen. alles werkt nog. goed onderhoud bij een fietsenmaker helpt. u begrijpt dat ik het jammer vind dat hier en daar de lak wat is beschadigd.

wanneer werd het vernieuwde centrum geopend? dat moet afgelopen april geweest zijn. ook daar zie ik al wat beschadigde lak. op de nog maar net in gebruik zijnde fietsenrekken (fietsparkeersystemen zegt men wel eens) zijn plekken zichtbaar die alleen maar vraagtekens oproepen.

het komt uit de verf!

ik vraag me toch af, welke kwast

ontwierp de standaards op die plek

en stelde voor ons fietsenrek

de hardheid van de laksoort vast?

het blanke staal is al te zien

de verflaag breekt en bladdert weg

is ’t fietsrek soms –maar da’s dan pech!-

niet voor een fiets bedoeld misschien?

want fietsers zetten met een smak

het rijwiel tegen rekken aan

zo is het denk ik hier gegaan

zo’n fietser heeft aan alles lak

© ton de gruijter 

de dappere fietser

de laatste week van juli. voorgenomen werd in deze week één van de knelpunten van de fietsroute op de noordstedeweg aan te pakken. dat is mooi. en verder komt er een brainstormsessie om te bezien hoe de gevaarlijke situatie op de kruising met de doorslagbrug kan worden aangepakt. gelet op de eerdere ongevallen is dat geen overbodige luxe, zeker wanneer straks de scholieren weer massaal door de stad zwermen. men mag wel heldenbloed hebben om in de spits te fietsen.

de dappere fietser

soms durf ik alles, vrees ik niets

ik ga dan naar de doorslagbrug,

er overheen en dan weer terug

een rondje centrum op de fiets

de paden zijn hier ‘schaafwondrood’

met kruis en streep in ‘pleisterwit’

een boodschap die verscholen zit

de trappers voelen hier als lood

en toch ga ik hier op de fiets

van ’t park tot richting huis de geer

daar draai ik weer voor nog een keer

soms durf ik alles, vrees ik niets

© ton de gruijter