donderdag 31 oktober 2024

ze smelten de kazen!

 


ze smelten de kazen!



kent u de reclameslogan nog van een woerdense kaasmaker?

met kaas weet je waar je aan toe bent. als het gesmolten is heeft 

het geen vaste vorm meer, en als het stolt heb je ongeveer

weer hetzelfde volume.

met bomen is het anders, na de kap verdwijnen reuzen en bij 

eventuele herplant komen twijgen terug.

een dagblad weet deze week te verrassen met twee berichten.

het ziekenhuis overweegt een kleine vijftig bomen te laten kappen

om de parkeerproblematiek tijdelijk op te lossen.

en, zo wordt gemeld, op 6 november worden bewoners bijgepraat

over bomen en klimaatverandering.

een spagaat!

voor de goede orde, ik leef erg mee met wie naast het ziekenhuis woont.

daar wordt een enorme parkeerdruk, inclusief vervelend gedrag ervaren.

wellicht moet de gemeente deze buurt tijdelijk, en kosteloos, alleen voor

vergunninghouders toegankelijk maken.


ze kappen de bomen!


het is nog maar drie jaar gelee

kinderen van de basisscholen 

hebben in het park een boom geplant

de burgemeester plantte mee


"het kind zegt “ik heb nieuwe dromen.

ik bel de burgemeester op

en zeg hem; groen is heel gezond.

wanneer zegt deze stad; hou op,

we steken scheppen in de grond

en planten samen nieuwe bomen!”


het is het lot van dromen,

ze duren meestal niet zo lang

en later zegt de werkelijkheid

"er is een nieuw belang"


nu blijkt het groen een kwetsbaar goed

met in ons hart een warme plek

totdat, en langzaamaan voelt dat toch gek

iets anders er weer net iets meer toe doet


een groene stad, we blijven dromen

maar vrezen:

nieuwegein levert het bewijs

dat je toch een eind kan komen

met vijftig tinten grijs


© ton de gruijter




zondag 8 september 2024

de schoonheid van vreeswijk

 



een vreemde gewaarwording.

terwijl elders in de stad het moderne verkeer zich in het wegdek ingraaft

omdat een snelweg is afgesloten, vult vreeswijk zich met voertuigen uit

een tijd dat er nog geen snelwegen waren.

het is weer authentieke dag, een mooie traditie met vreeswijk als het

fraaist denkbaar decor.

de zomer perst haar laatste warmte uit.


de schoonheid van vreeswijk


hier herleeft de oude tijd

en langzaam gonst het van gezelligheid

van zacht in het begin tot een aangenaam gezoem


de grote trom dreunt,

'boem-boem-boem'

de drumband en de speakers

schallen om het luidst, 

harder, hard!


vergeefs, 

want als john deere de motor start

verlaat de stoet het schone dorp aan de lek

en scheurt het ronken door de lucht

een fiat piept, 

een tomos jankt,

een harley kucht


't is gek, een fatbike staat misplaatst modern te zijn 

tegen de spijlen van het hek


en dit biedt vreeswijk u

een mooie dag met kramen voor van alles wat

met lekkernijen en muziek

de schoonheid van het oud vervoer

van jachtig leven even terug naar authentiek


ik denk dat wie dit ziet, weet dat

het dorp weer groter is dan heel de stad


© ton de gruijter















zondag 18 augustus 2024

afslag nieuwegein

 



recent overleed eugènie herlaar. zij was in 1965 de eerste vrouw

die het journaal presenteerde. bij het terugblikken op haar

wapenfeiten wordt een verslag genoemd over een file bij zandvoort,

een nauwelijks voorkomend fenomeen.

wat is er veel veranderd.

nieuwegein bestond nog niet en oudenrijn was een rotonde.


nu hebben we 66.000 inwoners, files zijn van alle dag, maar de file

van 16 augustus 2024 was een monster.

dat de gemeente iets te eten en te drinken aanbood langs

de wegen vond ik prima.

dat bewoners dat ook deden en hier en daar hun sanitair

ter beschikking stelden vond ik hartverwarmend.


afslag nieuwegein


ineens was deze stad

de grootste parking van het land

wie hoopvol was vertrokken

bleek in nieuwegein gestrand


van wijk naar wijk kon uren duren

terwijl men hier niet eens moest zijn

want zeg nou zelf,

hoe goed bekend staat nieuwegein?


maar ondanks alle tegenslag

voor al 't verkeer in nieuwegein

werd ook herontdekt op deze dag

hoe hulpvaardig mensen kunnen zijn


bewoners lieten hun beste kanten zien

reclame hoeft de stad voorlopig niet

maar toch is het het beste, misschien,

wanneer niet iedereen

'afslag nieuwegein' 

op de routeborden ziet



© ton de gruijter





woensdag 17 juli 2024

eindelijk identiteit

 


goed nieuws voor de inwoners, het lijkt er op dat de ontwikkeling van ‘de zeepfabriek’ gaat passen bij en zelfs bijdraagt aan de identiteit van de stad.

dat belooft wat, want tot heden is die identiteit goed geheim gebleven.

ik reken erop dat de onthulling van de identiteit met tromgeroffel gepaard zal gaan.

vanzelfsprekend hoop ik ook dat allen zich in die identiteit willen herkennen.

het is nog net op tijd, de in 2015 ontwikkelde toekomstvisie (nieuwegein naar 2025) zocht al naar een identiteit.


voorlopig vallen nu de woorden ‘stoer’ en ‘water’ op.

toevallig komt dat vanaf zondag 21 juli mooi van pas, wanneer de historische binnenvaartschepen onze stoere stad bezoeken.


eindelijk identiteit


ik krijg de kans om meer te zijn

net als de anderen die hier wonen

om uit te stijgen boven het gewone,

om meer te zijn dan slechts ‘uit nieuwegein


straks krijgen we een identiteit,

net als de lui uit andere steden

het grote niets wordt nu bestreden

verdraaid, het werd ook wel eens tijd


nog even en door onderscheid

zijn wij hier onderling verbonden

door wat door ons bestuur

-eindelijk-

is gevonden

oh! heerlijke identiteit


© ton de gruijter

maandag 24 juni 2024

bienvenue à jutphaas


alsof alles wat een zomer te bieden heeft samenvalt.

zo voelde het afgelopen zondag binnen het gebied van 'rond het fort'.

het fortwachtershuis en omgeving waren het middelpunt en decor van

een goed bezochte themadag.

als napoleon dit had kunnen voorzien was hij in het toenmalige jutphaas gebleven,

een klein stukje nieuwegein veranderde in frankrijk.


bienvenue à jutphaas


ah, les voitures classiques,

ze zijn weer terug in de garage

en de accordeons weer in de hoes

verstild is het geroezemoes

't is maandag, c'est fini,

cést dommage


want gister klonk hier het chanson,

onwennig zong men het refrein, het franse

was nog niet geoefend door vacance

maar, zo voelde het wel, ook door de zon


en het terras was druk, de geur 

van crêpes dans la cuisine,

er was een schat aan fraais te zien

in kramen vol van vorm en kleur


in deze stad kan het zo zijn

dat je de schoonheid van je grenzen ziet

een opgeblazen festival verslaat toch niet

de kunst van groot zijn in het klein

 

© ton de gruijter


maandag 27 mei 2024

de fragiele stad

 


alleen materiële schade is ook een ramp. wie is er niet

geschrokken van het instorten van een deel van de

parkeergarage van het ziekenhuis?

wie dacht er niet terug aan 2017, toen bij eindhoven airport iets vergelijkbaars gebeurde? 

onderzoek hier bracht rust. 


wie dacht er niet terug aan 2014 toen scheuren werden ontdekt in de garage van het stadshuis, of aan 2018, toen de bovenste verdiepingen van de garage van het theater gesloten werden?ook hier bracht onderzoek steeds rust.


opvallend is te lezen dat bestudering van het onderzoek naar de garage van het ziekenhuis toekomstig onderzoek niet uitsloot, maar er werd mogelijk gewacht op nieuwe richtlijnen vanuit het rijk. en wat nou als die uitblijven?


de fragiele stad


de jonge stad bouwt lustig voort

van merwestein tot aan ‘de poort’

zien we de torens groeien, hoog, omhoog!

en in de parking staan de auto’s droog


en elk ontwerp is onderzocht

en afgevinkt, akkoord!, verkocht!

en waar een vinkje staat is het vertrouwd

dus wordt er doorgesloopt en doorgebouwd


maar alles blijkt toch mensenwerk

al construeer je nog zo sterk,

uiteindelijk, door leeftijd, sleet of druk,

gaat ook wat onverwoestbaar leek soms stuk


’t is nu slechts schade aan een pand

maar ook een teken aan de wand

een vinkje in het boek is niet genoeg

een onderzoek herhaalt men nooit te vroeg


nu is een dure les geleerd

wat goed bedoeld was ging verkeerd

toen een garagedeel naar onder viel

de jonge stad voelt nu ineens fragiel


© ton de gruijter




de (bewerkte) foto is van de digitale stad nieuwegein

woensdag 1 mei 2024

interbellum

 


ik maakte een aantal jaren teksten die door scholieren

werden voorgelezen bij het

monument voor de gevallenen in jutphaas.


nog even en we staan weer stil bij oorlogsslachtoffers. 

nog even en we bewegen weer op het ritme van de vrijheid. 

ingetogen en uitbundig. 

een goede, waardevolle traditie, nooit hetzelfde.

en nu, nu is het anders.


ik wens u oprecht toe dat u langdurig en intens

vrede mag voelen.

ook naar de ander toe, ik hoop dat u goed voor

en tolerant jegens de ander wilt zijn.

‘vrijheid geef je door’ is het motto.

laten we dat doen.


nu zijn we ons meer dan eerder bewust van de

breekbaarheid van vrijheid.

meer dan eerder ook ben ik bezorgd.


interbellum


denk jij dat wij ooit net als zij

in tijden van een losser rede

bereid zijn om in naam van vrede

ook op te gaan in razernij?


dat jij en ik, bepakt, gehelmd

de lieven kussen, weg marcheren

om wat ondenkbaar is te leren

terwijl een roes het hart bedwelmt?


je lacht en denkt ‘wij zijn nu vrij’

dat dachten zij ook in ’t verleden

een zwaar beseffen pijnigt mij


zij waren ooit toch net als wij

ik vrees de wegen te betreden

dus bid ik god ‘sta ons dan bij’


© ton de gruijter


(dit gedicht is opgenomen in de bundel ‘een schommel treft geen blaam’)




zondag 14 april 2024

'wijnestein, een huys ende een hoeve lants'

op 14 april 2014 werd op de plek, waar vroeger kasteel wijnestein stond een herontworpen gebied door wethouder marieke schouten geopend.
binnen de grenzen van de steeds drukkere stad is dit een mooie locatie om even rust te vinden, te mijmeren.
in de voorbereiding werden omwonenden, leerlingen van het oosterlicht en andere belanghebbenden betrokken en door alle input is het een smaakvol vormgegeven plek geworden.
omdat ik een tekst mocht leveren heb ik me vooraf even ingelezen en zo kwam ik de mooie woorden 'een huys ende een hoeve lants' tegen.


‘een huys ende een hoeve lants


soms laat de grond het gras hier spreken,

hier, op ‘t populierenveld

over hoe een huis kon breken

nadat zowat vier eeuwen waren weggeteld


wijnestein, ‘een huys ende een hoeve lants,

hier gesticht, verwoest, hersteld,

verloederd en gestut

totdat het -sleets- geslecht werd,

als huis niet langer meer van nut


de bomen die de muuromtrek verbeelden

vertellen soms, bij goede wind

hoe hier het leven was

hoe fier het huis stond, sterk, omgracht en

hoe zij, wier naam in oude inkt geschreven staat,

het leven in de stenen brachten


de geur van gebraad, de lach van een kind

het vuur van de haard, het leed en het lief

de troost van een boek, of liever, een brief,

de erfenis van wijnestein, soms, bij goede wind


verbeelding is winst, we gaan niet meer op zoek

we graven niet, wat brengt het op?

misschien een pot, een ketel, hoefbeslag,

een porseleinen poppenkop


de grond, waar het ‘toen’ door het ‘nu’ wordt gekust

geeft hier nieuwegein licht vermaak, een nieuwe rust

de bomen wortelen in wijnesteins verhaal

en wij zijn van dezelfde grond

de grond verbindt het allemaal


© ton de gruijter 

donderdag 14 maart 2024

dit is ons laatste grote groen

 



de dialoog' heet het kunstwerk in het park, granieten zuiltjes in de heuvel.

en dat is toepasselijk, want er wordt nogal gesproken over het voorgenomen besluit

een evenemententerrein in te richten in het laatste grote groene gebied van nieuwegein.

wanneer je door je wimpers kijkt lijken de zuiltjes wel tanden van een onderkaak,

klaar om een hap uit het gras te nemen. dat klinkt net zo dreigend als het is. 

de laatste keer dat ik een evenement in het park bezocht was in 2012, de 'festafette',

een feestje met meer artiesten dan bezoekers. 

daarna kende ik het park slechts als park. precies zoals de bedoeling was, en is. 

en soms heb je maar één moment om een goede keuze te maken


dit is ons laatste grote groen


dit is ons laatste grote groen

een rustpunt, een oase

tussen water, spoor en straten,

bedoeld om niet per se heel veel te doen

hier hoor je vogels zingen naar elkaar

hier hoor je nog de bomen ruisen

of de tred van joggers die een fietspad kruisen

hier hoor je kinderen spelen, 

een hond, gegrom en dan geblaf

hier valt de drukte van je af

dit gun je elke stad


ach, laat die vogels toch niet vluchten

bij de eerste noten van gitaar of bas

laat hier geen foodtrucks ploegen

door bosschages, voren trekkend in het gras

laat hier geen kermis zijn 

met knipperlicht en blikmuziek

laat hier geen vreemde geuren hangen,

geen sate naast ijsselstee, geen pizza's, wafels

en geen lauwer worden bier


dit is ons laatste grote groen

een rustpunt, een oase

tussen water, spoor en straten,

je kan er werkelijk veel mee doen,

of beter nog, het laten


 © ton de gruijter